Groene Speelplekken

Groene speelplekken hebben kinderen veel te bieden. Ze nodigen uit tot intensief bewegen, zoals klimmen en rennen, en het verkennen van eigen grenzen. Maar ze vervullen ook andere behoeften, zoals rustig ergens kunnen zitten, fantasiespel, dingen otndekken, maken en bouwen, verstoppen en en het ervaren van grond, water, gras, zon en wind. Onderzoek maakt deze voordelen zichtbaar en meetbaar. Hieronder vind je meer informatie over twee actuele onderzoeksprojecten naar groene speelplekken. Klik hier voor een meer compleet overzicht van onderzoek naar jeugd, natuur en gezondheid

 


Groene Schoolpleinen

Basisschool de Piramide Zuilen In het onderzoeksprogramma de 'leer'kracht van groene schoolpleinen (2013-2020) doe ik samen met Hogeschool Leiden en VU Amsterdam onderzoek naar de meerwaarde van een groen schoolplein voor kinderen en de pedagogische praktijk. Het programma bestaat uit twee parallelle onderzoekstrajecten. In traject 1 worden de opbrengsten van groene schoolpleinen voor het welzijn en functioneren van de kinderen onderzocht door middel van kwantitatief, gecontroleerd onderzoek. In traject 2 wordt nagegaan hoe een integraal gebruik van groene schoolpleinen in de dagelijkse onderwijspraktijk kan worden bevorderd.

lectoraat natuur en kind Op de webpagina van Hogeschool Leiden   kun je meer lezen over dit project en de resultaten. Binnen dit project ben ik met name betrokken als promotor van het onderzoek van Janke Wesselius naar effecten van vergroening van het schoolplein op het welzijn en de gezondheid van kinderen. Het onderzoek is inmiddels afgerond en de online verdediging staat gepland op 6 juli 2020.

 


Groene Kinderopvang

Vies worden mag in de groene kinder opvang Ongeveer de helft van alle twee- en driejarige kinderen gaat naar de kinderopvang. Dit kan stress met zich mee brengen, wat door kan werken in het welzijn en functioneren van kinderen nu en in hun latere leven. Groene kinderopvang biedt mogelijkheden om stress te verminderen en het welzijn van kinderen te bevorderen. Bureau Natuurvoormensen heeft samen met Stichting Groen Cement, Hogeschool Leiden en VU Amsterdam subsidie gekregen voor onderzoek naar effecten van het versterken van het pedagogisch gebruik van de buitenruimte op de kwaliteit van groene kinderopvang. Het gaat om een drie-jarig (2018-2020) onderzoek in het kader van het ZonMw programma Kwaliteit Kinderopvang.

 

Vanuit Bureau Natuurvoormensen ben ik in dit project betrokken bij het evalueren van de effecten van een professionaliseringstraject voor het versterken van het pedagogisch gebruik van de groene buitenruimte. Voor deze evaluatie doen we op de 12 groene kinderopvang locaties die het traject hebben doorlopen observaties van onder meer het welzijn, de betrokkenheid en het gedrag van de kinderen terwijl ze binnen en buiten spelen. Hetzelfde doen we op 12 groene kinderopvang locaties die geen professionaliseringstraject hebben doorlopen. Bij een deel van de kinderen knippen we ook een plukje haar af om de cortisolwaarden te bepalen als indicator voor fysiologische stress. In het evaluatie onderzoek kijken we niet alleen naar het effect van het professionaliseringstraject, maar ook naar talloze andere factoren die van invloed kunnen zijn op het succes van groene kinderopvang, zoals het temperament van de kinderen, het pedagogisch klimaat, en de inrichting van de buiten- en binnenruimte.

 


Sfeerimpressie Groene Kinderopvang

De bezoeken aan de kinderdagverblijven worden door mede-onderzoekster Rosanne Steensma samengevat in een sfeerimpressie. Hieronder zo'n (uiteraard geanononimiseerde) impressie, waaruit blijkt hoe een groene kinderopvang er uit ziet - en, hoe leuk het ook is, dat er altijd mogelijkheden voor verbetering zijn.

 

Vandaag bezochten we een ruim opgezette kleinschalige kinderopvanglocatie in een landelijke omgeving. De opvang is gehuisvest in een woonhuis met verschillende gezellig ingerichte kamers en een grote uitbouw die in de koudere jaargetijden als serre wordt gebruikt. Deze serre doet met het knapperende haardvuur veel denken aan een knusse huiskamer. Alle activiteiten worden daar met elkaar gedeeld: nat wasgoed wordt bij het haardvuur gedroogd, kinderen eten en drinken met elkaar, worden in het zicht verschoond en lopen in en uit. De geheel glazen buitenwand geeft vrij uitzicht op de buitenruimte, waardoor kinderen zelfstandig maar toch onder oplettend oog vrij kunnen spelen.

 

Een aantal delen van de groene buitenruimte is overdekt en bieden zo bescherming tegen verschillende weersomstandigheden. Er zijn houten speelhuisjes, een met camouflagenet overdekte zandvlakte met schommels en een trampoline, een groot grasveld en een verhard gedeelte waar kinderen kunnen fietsen en rennen. Wat verderop het terrein een kinderboerderij met kippen, eenden, geiten en zelfs drie hangbuikzwijnen.

 

Van losse natuurlijke materialen in de buitenruimte is er, buiten zand en gras, weinig tot geen sprake. Vooral de trampoline, schommels, houten speelhuisjes en driewielers werden tijdens de onderzoeksdag veelvuldig en met veel enthousiasme gebruikt. Natuur werd hier (afgezien van het voeren van de dieren) gedurende de onderzoeksdag niet echt bewust of intensief ingezet tijdens spelactiviteiten. Natuur lijkt hier dan ook meer een decor als echt een onderdeel van de spelervaring.

 

Kinderen waren gedurende de onderzoeksdag over het algemeen vrolijk, enthousiast en ontspannen. De sfeer op de groep was gemoedelijk en er werd in harmonie met elkaar omgegaan. Al met al een prachtige locatie met betrokken medewerkers waar de natuurlijke omgeving duidelijk een meerwaarde heeft voor alle leeftijdsgroepen, maar nog bewuster en actiever ingezet zou kunnen worden dan nu al het geval is.

 


Wetenschappelijke publicaties

Frontiers

concentratie De uitkomsten van het onderzoek naar het realiseren van buitenlessen op groene schoolpleinen zijn gepubliceerd in het tijdschrift frontiers . Het onderzoek geeft inzicht in belemmeringen om buitenles op het schoolplein te realiseren en oplossingen voor leerkrachten om deze te overwinnen.

 

Landscape and Urban Planning

concentratie De eerste resultaten van het onderzoek op 9 basisscholen - waarvan 5 hun schoolplein hebben vergroend - zijn geanalyseerd en verwerkt in een artikel dat is gepubliceerd in het peer-reviewed tijdschrift "Landscape and Urban Planning (Vol 18, 2018, p. 15-26). Eén van de bevindingen is dat spelen op een vergroend schoolplein gunstiger is voor de concentratie en aandacht dan spelen op een niet vergroend, 'grijs' schoolplein. Daarnaast laat het onderzoek zien dat dat jongere kinderen zich pro-socialer gedragen na de vergroening, en dat meisjes meer intensief beweeggedrag vertonen. Download het artikel .

 


Lezingen groene speelplekken

concentratie Regelmatig verzorg ik als spreker lezingen over groene schoolpleinen en andere groene speelplekken. In deze lezingen geef ik een overzicht van de actuele stand van zaken in het onderzoek naar het belang van contact met natuur voor de ontwikkeling en gezondheid van kinderen, en hoe groene schoolpleinen hieraan kunnen bijdragen. Ook bespreek ik praktische tips voor ontwerp, inrichting en gebruik van het plein en inspirerende voorbeelden. Klik hier voor meer informatie over tarieven en boekingen.

 


groene schoolpleinenWebsite van Fonds 1818 over groene schoolpleinen

 

gezonde schoolpleinenWebsite van IVN over gezonde schoolpleinen